Hoe slapen groeit

Door inzicht te krijgen in de slaapontwikkeling van jonge kinderen kan je het slaapgedrag van je eigen kind beter begrijpen en begeleiden. Dat kan meer rust en vertrouwen geven in je baby of peuter en jezelf.

Slapen is een groeiproces dat de nodige tijd en afstemming vraagt.  Jonge kinderen hebben in vergelijking met oudere kinderen en volwassenen veel slaap nodig, zowel overdag als ’s nachts. Het slaapritme van een kind is bovendien anders dan dat van een volwassene.  

• Kinderen hebben in de eerste maanden nog geen voorspelbaar ritme 
  In het begin hebben baby’s een onregelmatig slaap- en waakritme. Slaapjes zijn kort en gespreid over dag en nacht. Geleidelijk aan ontstaat er een patroon in de dutjes overdag en langere blokjes nachtslaap. De slaap evolueert van een onvoorspelbaar ritme naar meer regelmaat. 
• Regelmatig wakker worden hoort erbij 
  De slaapopbouw bij baby’s is anders dan bij volwassenen. Ze slapen in korte cycli, waardoor ze vaker wakker worden.  Geleidelijk aan neemt de duur van een slaapcyclus toe. Ook leren ze de verschillende cycli te koppelen zodat ze langer aan één stuk slapen. 
• Het is normaal als jonge kinderen nood hebben aan hulp om (terug) in slaap te vallen 
  Inslapen en doorslapen vergen vaardigheden die er bij de geboorte nog niet zijn en geleidelijk aan opgebouwd worden. Door je kind keer op keer te helpen om tot rust te komen, krijgt het vertrouwen om zelf tot rust te komen.

Van een pasgeboren baby naar een kleuter die door de schoolpoort stapt: er is geen enkele periode in het leven van de mens waarin de ontwikkeling zo snel gaat. Dat is een gigantische evolutie op verschillende ontwikkelingsdomeinen: leren kruipen, lopen, eten, spelen, praten … Tijdens die ontwikkeling zijn er verschillende mijlpalen die ervoor kunnen zorgen dat je baby of peuter in die periode minder vlot slaapt. Je baby of peuter heeft op die momenten namelijk veel te verwerken. 

Ook fysieke ongemakken, zoals doorkomende tanden of verkoudheden kunnen ervoor zorgen dat slapen even moeilijker gaat. 

Veel kinderen slapen ook slechter in periodes van scheidingsangst of worden plots weer wakker tijdens spannende periodes zoals de start in de opvang, een verhuis of de komst van een baby.  

Het is dus eigen aan slaap bij jonge kinderen dat er periodes zijn waar slapen vlot loopt en dan weer minder vlot loopt. Meeveren met de noden van je kind is dan de boodschap.

Er zijn veel verschillen tussen hoe en hoeveel kinderen slapen. 

De ene baby laat zich vlot wegleggen in bed om in te slapen of slaapt langer na elkaar, de andere heeft meer moeite bij het neerleggen in bed of doet kortere slaapjes. De ene peuter slaapt vlot, de andere heeft nood aan wat meer hulp om tot rust te komen. Sommige kinderen slapen onverstoorbaar door geluid en licht, anderen schrikken sneller wakker of hebben nood aan verduistering. 

Je hebt kinderen die weinig slaap nodig hebben en kinderen die veel slaap nodig hebben. Er is ook een grote variatie wanneer kinderen beginnen met ’s nachts doorslapen. Waar sommige kinderen vrij snel langere periodes kunnen slapen, hebben anderen meer tijd nodig.

Slaapt ontwikkelt zich bij elk kind anders en daarbij speelt het temperament van je kind een grote rol. Als ouder kan je de neiging hebben te denken dat je iets niet goed doet als je baby minder vlot slaapt in vergelijking met andere baby’s. Maar een groot deel is te verklaren door het temperament van je kind: voor alerte baby’s is zich overgeven aan slaap bijvoorbeeld minder vanzelfsprekend.

Ook het ontwikkelingsverhaal van je kind, bv. een spannende geboorte, positieve of negatieve spanningen en gebeurtenissen in je gezin kunnen invloed hebben op hoe slapen verloopt. Baby’s kunnen namelijk nog niet met woorden zeggen hoe ze zich voelen, maar ze zijn wel heel gevoelig voor wat er rondom hen gebeurt.

• De gebroken nachten kunnen vermoeiend zijn voor jou als ouder.  Weet dat dat normaal is en dat je niet alleen bent. Laat je helpen als je dat nodig hebt en zorg voor jezelf. Een pittig slaappatroon kan dan wel normaal zijn, maar het betekent niet dat het gemakkelijk is om mee om te gaan.
• Je kind groeit in het slapen op een eigen unieke manier. Vergelijken met andere kinderen kan je onnodig onzeker maken. Er is geen goed of fout.
• Fasen van vlot en moeilijk inslapen wisselen zich af. Dat hoort bij de ontwikkeling.  
• Slaap is een groeiproces dat de nodige tijd, oefening en hulp vraagt. Je kan als ouder heel wat doen om de slaap bij je kind te ondersteunen.
• Aarzel niet om hulp te zoeken wanneer je je zorgen maakt over de slaap van je kind.