Actualiteit

De voorbije weken haalden de negatieve verhalen over kinderopvang opnieuw volop de media.

Deze crisis beroert de kinderopvangsector, de betrokken ouders en de medewerkers van Opgroeien. De nieuwe storm waarin kinderopvang terecht kwam, heeft ertoe geleid dat leidend ambtenaar van Opgroeien Katrien Verhegge haar mandaat heeft neergelegd.

In haar afscheidsboodschap drukte ze de hoop uit dat "deze crisis tot een versterkte waardering en loutering voor de sector leidt. En hopelijk ook tot de nodige kansen en oplossingen voor alle jongeren, die al dan niet nood hebben aan ondersteuning of jeugdhulp."

Bruno Vanobbergen, algemeen directeur van Opgroeien, is aangesteld als waarnemend administrateur-generaal. Opgroeien levert momenteel grote inspanningen om de veiligheid en toekomst van kinderopvang te versterken en het vertrouwen in de kinderopvang en Opgroeien te herstellen. Niet alleen hebben ouders en kinderen recht op een kwaliteitsvolle kinderopvang, ook de tienduizenden medewerkers en onthaalouders verdienen maatschappelijk erkenning voor hun dagelijks engagement. Opgroeien en de Vlaamse Regering werken daarom op meerdere sporen.

Toepassing van het voorzorgsprincipe

De parlementaire onderzoekscommissie benadrukte het belang van de toepassing van het voorzorgsprincipe wanneer de fysieke of psychische integriteit van kinderen in het gedrang is. Opgroeien schorst een vergunning uit voorzorg als er ernstige indicaties zijn dat de veiligheid en gezondheid van de kinderen in het gedrang zijn. Dan gaat de sluiting onmiddellijk in. Om dit mogelijk te maken, werken Opgroeien, het agentschap Zorginspectie en het Vlaams Expertisecentrum Kindermishandeling intensiever samen.

Ouders die geconfronteerd worden met een sluiting, zullen ondersteund worden met voldoende informatie en hulplijnen, via mail én veelal een infosessie. Ze krijgen ook de contactgegevens van een psychopedagoog bij Opgroeien die meer kan vertellen rond emotionele steun en psychologische of pedagogische hulp. Verder wordt samen met de lokale besturen gezocht naar opvangalternatieven. De subsidies voor vervangcapaciteit kunnen daarbij helpen.

In het belang van de gezinnen en organisatoren stelt Opgroeien alles in het werk om zo snel mogelijk klaarheid te bieden bij een schorsing. Als een organisator tijdens een schorsing kan aantonen dat de werking duurzaam is bijgesteld en de veiligheid hersteld, dan kan de kinderopvang terug open.
 

De integriteit en veiligheid van jonge kinderen staan altijd centraal. Organisatoren die niet de nodige integriteit en geschiktheid hebben, horen niet thuis in de kinderopvang. Daarom doet Opgroeien momenteel aan de hand van dit voorzorgsprincipe een her-evaluatie van een aantal dossiers waar zich mogelijk een ernstig probleem qua veiligheid en gezondheid van het kind stelt. Dit kan leiden tot verschillende opties, gaande van reguliere opvolging, een nieuw bezoek van Zorginspectie tot handhaving. Als we moeten overgaan tot een opheffing of schorsing, gebeurt dat op een gedocumenteerde maar gedecideerde manier. Enkel door gepaste maatregelen te treffen, kunnen we ervoor zorgen dat de kinderopvang een veilige en fantastische plek is en blijft. De overgrote meerderheid van opvanginitiatieven maakt dit elke dag waar, dankzij hun mateloze inzet.

Het Actieplan Kinderopvang

Meer dan ooit moeten we samen met de sector bouwen aan vertrouwen en aan een cultuur van openheid en transparantie. Het actieplan kinderopvang blijft daarbij centraal staan. Talloze collega's werken met man en macht aan een pakket van maatregelen, in samenspraak met de sector. Dat moet leiden tot een veiligere kinderopvang voor elk kind en een leefbare sector voor de organisatoren en medewerkers. Het actieplan gaat over de organisatie en processen binnen Opgroeien, de samenwerking tussen Opgroeien, Zorginspectie en andere betrokken organisaties, het kinderopvangbeleid, ICT en communicatie. Je vindt alle informatie op de website. Hieronder gaan we in op een aantal verwezenlijkingen.

Referentiekader voor vergunningsvoorwaarden terug beschikbaar

Het referentiekader voor de toepassing van de vergunningsvoorwaarden is up to date gemaakt en opnieuw beschikbaar op de website.

Dit kader geeft jou meer inzicht in de regelgeving. Je vindt er een overzicht van:

• de artikels die opgenomen zijn in het vergunningsbesluit
• de doelstelling van elk artikel
• tips en hulp om de regelgeving toe te passen 

De manier waarop je als organisator voldoet aan deze regelgeving en doelstellingen, bepaal je zelf. Je kan de tips gebruiken ter inspiratie of als hulp voor de invulling van je eigen werking. 

Bachelors en masters van alle afstudeerrichtingen kunnen werken als verantwoordelijke of kinderbegeleider

In heel wat sectoren is het een grote uitdaging om vacatures in te vullen, ook in de kinderopvang.

Daarom voorziet het actieplan ook maatregelen om voldoende personeel te voorzien.

Op 18 november 2022 besliste minister Crevits dat iedereen met een diploma van minstens bachelorniveau (ongeacht de studierichting) in aanmerking komt voor de functie van verantwoordelijke of kinderbegeleider. Deze maatregel geldt met terugwerkende kracht vanaf 1 april 2022. Uiteraard blijft het belangrijk dat de organisator nagaat of een kandidaat de competenties heeft om deze functie kwaliteitsvol in te vullen.

Inspectierapporten live vanaf 19 december - meer transparantie over de kwaliteit van een opvanginitiatief

Nu al kunnen (toekomstige) ouders en andere geïnteresseerden inspectieverslagen en klachtenoverzichten opvragen via openbaarheid van bestuur. Binnenkort kunnen zij nog eenvoudiger online informatie over de kinderopvangvoorzieningen raadplegen:

• de inspectierapporten en de opvolging hiervan door Opgroeien
• de handhavingsrapporten en eventuele meldingen die aanleiding gaven tot de handhaving

Dat helpt hen in te schatten hoe het gesteld is met de kwaliteit en veiligheid in een bepaald opvanginitiatief.

Vanaf 19 december staan de inspectierapporten online op de website van Zorginspectie. Het gaat om de rapporten van inspecties die plaatsvinden na 16 november 2022. Deze rapporten zijn een beknopte versie van de inspectieverslagen, zonder privacygevoelige informatie. Het rapport gaat in op de pedagogische kwaliteit en andere inspectieresultaten, en formuleert een advies aan Opgroeien over het al dan niet starten of verderzetten van handhaving. Hiermee zet Zorginspectie in op een meer transparante werking. Bovendien bevatten deze rapporten nuttige info voor (toekomstige) ouders en bevordert actieve openbaarheid de aandacht voor zorgkwaliteit.

In het voorjaar van 2023 zetten we een stap verder door ook de nodige handhavingsinformatie te delen op de website van Opgroeien.

Op de planning: betere subsidiëring

De Nieuwsbrief Kinderopvang informeerde al over de verbetering van de subsidies in het kader van het actieplan kinderopvang. Dat moet mee leiden tot een betere financiële leefbaarheid en verloning.

Deze subsidies worden vanaf 1 januari 2023 verhoogd, onder voorbehoud van goedkeuring van de regelgeving door de Vlaamse Regering:

• Alle subsidies inkomenstarief in de gezinsopvang en groepsopvang schakelen over naar het hoogste subsidiebedrag (trap 2A).
• De basissubsidie (trap 1) stijgt met 50%.

Er komen meer plaatsen met subsidies. Opgroeien zal hiervoor de oproepen lanceren:

• De plaatsen groepsopvang zonder basissubsidie (trap 0) kunnen opnieuw de basissubsidie (trap 1) aanvragen.
• Ongeveer 3000 plaatsen met vrije prijs (trap 1) kunnen overstappen naar de subsidie inkomenstarief trap 2A.

Het overschakelen van subsidies trap 2B naar subsidietrap 2A betekent dat vanaf 1 januari 2023 subsidietrap 2B ophoudt te bestaan. Organisatoren die nu trap 2B subsidies krijgen, zullen hierover in december meer gerichte informatie ontvangen.

Toekomst van kinderopvang

Ook de verlaging van de kind-begeleider ratio in de kinderopvang staat op de agenda. Minister Crevits gaf opdracht aan het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin om tegen het voorjaar van 2023 een internationale benchmark over de kind-begeleider ratio te maken. Met deze resultaten wordt dan aan de slag gegaan.

Minister Crevits en Opgroeien startten intussen een participatief traject met de sector dat zal uitmonden in een omvattend toekomstplan voor de sector. Dit plan moet leiden tot concrete voorstellen die de kinderopvang zullen versterken. Bedoeling is om alles mee te nemen, gaande van de personeelstekorten in de sector tot de economische, sociale en pedagogische functie van de kinderopvang. 

Meer hierover in het persbericht van de minister. 

Via de website en deze nieuwsbrief houden we jullie op de hoogte.