Wanneer de verpleegkundige (of gezinsondersteuner) een medisch probleem vermoedt, wordt het kind altijd verwezen naar de behandelend arts.

Heeft het kind een afspraak op een consultatiebureau binnen korte termijn, dan kan het advies van de consultatiebureau-arts gevraagd worden. Gaat het om een dringend op te volgen probleem, dan kan niet gewacht worden op een afspraak op consultatiebureau en wordt onmiddellijk naar de behandelend arts verwezen.

Vanuit de preventieve setting van Kind en Gezin gebeuren dus geen rechtstreekse verwijzingen naar een alternatieve genezer, zoals een osteopaat, noch door de verpleegkundige noch door de arts op consultatiebureau.

• Lees meer over Naar wie verwijst Kind en Gezin door bij vermoeden van een medisch probleem?

Een special needs kind is de Engelse term voor een kind met specifieke ondersteuningsbehoeften. Het gaat dan om een kindje dat door zijn specifieke situatie extra zorgen zal nodig hebben. In Vlaanderen onderscheiden we 5 categorieën. Het gaat om kinderen:

• ouder dan 6 jaar;
• met een medische problematiek;
• met een extra belastende achtergrond of met gedragsproblemen;
• met ontwikkelingsstoornissen;
• dat samen met één of meerdere broers/zussen wordt geadopteerd (siblingadoptie).

Andere landen kunnen 'special needs' kinderen anders definiëren.

Ieder adoptiekind heeft specifieke behoeften. Bij kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften is op voorhand al duidelijk dat het kindje extra ondersteuning zal nodig hebben. Sommige landen van herkomst zoeken enkel nog ouders voor kinderen die deze extra zorg nodig zullen hebben, omdat ze voor de andere kinderen oplossingen in eigen land vinden.

Als adoptieouder kan je in het kindprofiel aangeven of je open staat voor een adoptie van een kindje met een (vooraf gekende) specifieke ondersteuningsbehoefte of niet. Je doet deze keuze na grondig geïnformeerd te zijn in de voorbereiding bij Steunpunt Adoptie en bij de adoptiedienst. Je kan dit ook enkel doen als je als gezin voldoende draagkracht hebt om dit aan te kunnen. Doordat je op voorhand informatie hebt over de specifieke noden van het kindje, kan je je zeer specifiek voorbereiden hierop.

Als je beslist dat je niet kan openstaan voor een dergelijk adoptie, heb je nog geen 100% zekerheid dat jouw adoptiekindje gezond zal zijn. De adoptiedienst zal dan een kindje toewijzen dat op het moment van toewijzing, op basis van de beschikbare informatie, voldoet aan je vooraf bepaalde kindprofiel. In sommige landen kunnen bepaalde ziektes niet vastgesteld worden door het gebrek aan expertise. Soms zijn de kinderen ook nog te jong om bepaalde problemen vast te stellen of ontwikkelen de kinderen later bijkomende problemen.

• Lees meer over Wat betekent een adoptie van een kind met specifieke ondersteuningsbehoeften (special needs)?

Ja, iedereen moet wachten op instroombeheer voordat de procedure kan opgestart worden. Er is alleen een uitzondering voor intrafamiliale adopties.

Voor een tweede adoptie moet je de voorbereiding niet opnieuw volgen maar je krijgt pas een attest van voorbereiding als je mee kan doorstromen naar de volgende fase van de procedure. Dit moet op deze manier gebeuren omdat de wachttijd bij de adoptiediensten anders te hoog zal blijven.

De keuze om zelfstandig of via een dienst te adopteren, kan je maar maken na het bekomen van een geschiktheidsvonnis. Het instroombeheer heeft betrekking op de periode ervoor.

• Lees meer over Moet iedereen wachten op instroombeheer? Ook als je eerder al adopteerde of als je zelfstandig wil adopteren?

• Adoptie is een zeer ingrijpende jeugdbeschermingsmaatregel. Door een adoptie wordt de wettelijke band met de biologische ouders en eventuele broers/zussen definitief doorbroken, en wordt het kind definitief het wettelijke kind van de adoptieouder(s).

• Bij een interlandelijke adoptie betekent dit niet alleen een scheiding van het gezin maar ook een scheiding van de omgeving, het land, de cultuur. Dit betekent dat een adoptie uit het buitenland (ook bij familie) enkel kan als het gebeurt in het belang van het kind.

Dit belang van het kind wordt bekeken vanuit twee principes: adoptabiliteit en subsidiariteit.

1. Adoptabiliteit betekent dat iedereen die zijn toestemming moet geven (meestal de ouders of voogd en het kind indien het gaat om een ouder kind), deze toestemming volledig geïnformeerd geeft en volledig vrij. De toestemming van de ouders kan dus enkel aanvaard worden als zij volledig ingelicht zijn over het feit dat hun kind na de adoptie wettelijk niet langer hun kind zal zijn en definitief naar het buitenland zal gaan (ook al wordt er mogelijk nog bezoek verwacht). Er mag ook geen enkele (financiële of andere) compensatie gegeven worden om de toestemming te verkrijgen.

2. Subsidiariteit betekent dat men altijd de minst ingrijpende maatregel neemt. Interlandelijke adoptie is de laatste, meest ingrijpende maatregel. Bij een intrafamiliale adoptie geldt dit principe van subsidiariteit ook. Er moet eerst gekeken worden of het kind niet bij zijn ouders en eventuele broers of zussen kan blijven (bv. door financiële ondersteuning). Als dat echt niet mogelijk is, dan moet er eerst gezocht worden naar een oplossing binnen de familie in het land zelf zodat het kind niet weggehaald moet worden uit zijn land. Pas als er geen familieleden zijn ter plaatse die de opvang van het kind kunnen verzorgen, kan een adoptie door familieleden in het buitenland overwogen worden.

Armoede is dus nooit een voldoende reden om tot de meest ingrijpende maatregel van interlandelijke adoptie over te gaan.

Onder Adopteerbare kinderen vind je meer informatie over deze principes. 

• Lees meer over Mijn arme familie in het buitenland heeft veel kinderen. Kan ik één van deze kinderen adopteren en hen zo helpen?

België legt weinig wettelijke voorwaarden op om te kunnen adopteren. Dit betekent dat voor België iedereen ouder dan 25 jaar en geschikt is verklaard om te adopteren, kan adopteren, ongeacht de gezinssamenstelling. Voor de herkomstlanden ligt dit anders. De meeste herkomstlanden geven de voorkeur aan gehuwde heteroseksuele koppels (soms zelfs met een minimaal aantal jaren huwelijk). Dit betekent dat er voor holebikoppels, alleenstaande en samenwonende (hetero of andere) koppels minder mogelijkheden zijn.

• Lees meer over Kunnen wij (als holebikoppel, alleenstaande, samenwonende) een interlandelijke adoptie realiseren?

• Je kan als adoptieouder een aantal voorkeuren opgeven. Het land van herkomst moet je kiezen en hierdoor kies je al vaak voor een bepaald kindprofiel. Sommige landen zoeken bijvoorbeeld enkel ouders voor kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften (special needs).
• Bij de adoptiedienst kan je daarnaast een aantal voorkeuren opgeven en grenzen stellen, bijvoorbeeld over de leeftijd van het kind. 
• Op basis van het gezinsrapport wordt er een ‘matching’ gedaan. Er wordt, in de mate van het mogelijke, rekening gehouden met bepaalde voorkeuren.
• Er wordt wel enige flexibiliteit gevraagd. Een voorkeur kan nooit een eis zijn. Een kind weigeren op basis van geslacht of etniciteit wordt niet aanvaard.
• Het is op voorhand nooit 100% zeker of het kindje dat je wordt toegewezen gezond zal zijn. De adoptiedienst zal je bij toewijzing altijd alle beschikbare informatie geven over de gezondheid van het kind. In sommige landen is deze informatie zeer beperkt, bij andere zeer uitgebreid en gedetailleerd. Zelfs als het kindje bij toewijzing gezond lijkt, dan nog kunnen er achteraf problemen opduiken. Bepaalde ziektes kunnen niet vastgesteld worden in het herkomstland door een gebrek aan expertise of omdat de kinderen nog te jong zijn. Andere problemen ontwikkelen zich pas op latere leeftijd (zoals bv. leerstoornissen). Je kan ook beslissen om een kindje te adopteren dat een vooraf gekend medisch probleem heeft.

• Lees meer over Kan je zelf bepalen welk kind je wil adopteren?

• Ja. Je kan vragen aan de familierechtbank om geschikt verklaard te worden voor meer dan 1 kindje. Tijdens het maatschappelijk onderzoek wordt dan nagegaan of je gezin hiervoor voldoende draagkracht heeft.
• Broertjes en/of zusjes worden niet gescheiden, maar worden geplaatst in gezinnen die meerdere kinderen tegelijk willen en kunnen adopteren.
• Het adopteren van meerdere kinderen tegelijk vraagt heel wat van adoptieouders. Dergelijke siblingadoptie biedt kansen aan deze kinderen maar er zijn ook extra risico’s aan verbonden. Het is van belang om je hierover grondig te informeren voordat je de keuze maakt voor de adoptie van meerdere kinderen tegelijk.

• Lees meer over Kan je meerdere kinderen tegelijk adopteren?

• Ja, maar het wordt afgeraden om effectief te starten met de voorbereiding terwijl de fertiliteitsbehandelingen bezig zijn.
• Hoewel het begrijpelijk is dat je je, omwille van de wachttijden, zo snel mogelijk wil aanmelden om te adopteren, het blijkt uit ervaring dat het erg moeilijk is om beide intensieve en emotioneel belastende procedures te combineren.
• De psychische en fysieke belasting van een medische behandeling maakt het moeilijk om zich in te stellen op de komst van een adoptiekind.
• Een kinderwens is belangrijk bij het starten van een adoptieprocedure. Een adoptie kan echter pas succesvol worden als toekomstige adoptieouders alle ruimte kunnen maken voor het toekomstige adoptiekind. De ongewenste (biologische) kinderloosheid werd dus best al door het gezin aanvaard voor de komst van een adoptiekind.

• Lees meer over Kan je een adoptieprocedure opstarten als je nog bezig bent met fertiliteitsbehandelingen?

• Iedereen die in België woont (ongeacht de nationaliteit) en een kind wil adopteren uit het buitenland moet eerst in België geschikt verklaard worden, voordat er in het buitenland stappen gezet worden. Dit is ook zo voor intrafamiliale adopties. Sommige herkomstlanden spreken zo’n adopties wel uit zonder dat de procedure eerst in België is gevolgd maar deze adopties kunnen niet erkend worden onder de Belgische wet. Hierdoor kunnen deze kinderen niet naar België komen.
• Het is dus zeer belangrijk om eerst het Vlaams Centrum voor Adoptie te contacteren zodat je de Belgische procedure kan afronden. Deze procedure bestaat uit een voorbereiding, een maatschappelijk onderzoek, een geschiktheidsvonnis voor de familierechter en een kanaalonderzoek waarin o.a. gezocht wordt naar een manier om de adoptie voor beide landen wettelijk te laten verlopen. Zowel het land van herkomst als België moeten akkoord gaan met de adoptie voordat de adoptie wordt uitgesproken.
• Na de adoptie-uitspraak in het buitenland, moet een erkenning aangevraagd worden bij de Federale Centrale Autoriteit. Pas als de beslissing erkend is, kan het kind naar België komen.

• Lees meer over Ik woon in België en wil een kind van mijn familie uit het buitenland adopteren. Kan dit?

Dit wordt in het eerste kwartaal van elk jaar beslist. Ieder jaar mogen er minimaal 30 kandidaat-adoptieouders starten. Bijkomende kandidaten hangen af van:

• Het aantal kinderen dat de afgelopen twee jaar is aangekomen.
• Het gemiddeld percentage kandidaat-adoptanten dat de voorbije jaren de procedure niet afrondde met een geschiktheidsvonnis.
• Evoluties in de landen van herkomst.

De nood aan kandidaat-adoptiegezinnen bij de interlandelijke adoptiediensten is doorgaans groot. Wie aangeeft open te staan voor interlandelijke adoptie of beiden (interlandelijke adoptie én binnenlandse adoptie), stroomt nagenoeg onmiddellijk door. Met doorstromen bedoelen we dat je kan starten met de voorbereidingscursus of de geschiktheidsprocedure (in geval van een volgende adoptieprocedure waarbij je de voorbereidingscursus niet meer opnieuw dient te volgen, ontvang je een duplicaat van je attest van voorbereiding en kan je onmiddellijk een verzoekschrift tot geschiktheidsverklaring neerleggen bij de familierechtbank).

De nood aan kandidaat-adoptiegezinnen bij de binnenlandse adoptiedienst is juist zeer klein. Adoptiehuis heeft daarom meestal genoeg kandidaat-adoptieouders met de eerste 30 die jaarlijks mogen doorstromen. Op dit moment wacht je ongeveer 5 jaar voor je kan doorstromen voor een binnenlandse adoptie.

Ben je doorgestroomd voor interlandelijke adoptie, maar beslis je om alsnog te heroriënteren naar een binnenlandse adoptie? 
Lees dan zeker deze veelgestelde vraag, want dit kan bepaalde consequenties hebben voor je lopende procedure.

• Lees meer over Hoeveel mensen mogen er jaarlijks starten met de voorbereiding?