• Iedereen die in België woont (ongeacht de nationaliteit) en een kind wil adopteren uit het buitenland moet eerst in België geschikt verklaard worden, voordat er in het buitenland stappen gezet worden. Dit is ook zo voor intrafamiliale adopties. Sommige herkomstlanden spreken zo’n adopties wel uit zonder dat de procedure eerst in België is gevolgd maar deze adopties kunnen niet erkend worden onder de Belgische wet. Hierdoor kunnen deze kinderen niet naar België komen.
• Het is dus zeer belangrijk om eerst het Vlaams Centrum voor Adoptie te contacteren zodat je de Belgische procedure kan afronden. Deze procedure bestaat uit een voorbereiding, een maatschappelijk onderzoek, een geschiktheidsvonnis voor de familierechter en een kanaalonderzoek waarin o.a. gezocht wordt naar een manier om de adoptie voor beide landen wettelijk te laten verlopen. Zowel het land van herkomst als België moeten akkoord gaan met de adoptie voordat de adoptie wordt uitgesproken.
• Na de adoptie-uitspraak in het buitenland, moet een erkenning aangevraagd worden bij de Federale Centrale Autoriteit. Pas als de beslissing erkend is, kan het kind naar België komen.

• Lees meer over Ik woon in België en wil een kind van mijn familie uit het buitenland adopteren. Kan dit?

Dit wordt in het eerste kwartaal van elk jaar beslist. Ieder jaar mogen er minimaal 30 kandidaat-adoptieouders starten. Bijkomende kandidaten hangen af van:

• Het aantal kinderen dat de afgelopen twee jaar is aangekomen.
• Het gemiddeld percentage kandidaat-adoptanten dat de voorbije jaren de procedure niet afrondde met een geschiktheidsvonnis.
• Evoluties in de landen van herkomst.

De nood aan kandidaat-adoptiegezinnen bij de interlandelijke adoptiediensten is doorgaans groot. Wie aangeeft open te staan voor interlandelijke adoptie of beiden (interlandelijke adoptie én binnenlandse adoptie), stroomt nagenoeg onmiddellijk door. Met doorstromen bedoelen we dat je kan starten met de voorbereidingscursus of de geschiktheidsprocedure (in geval van een volgende adoptieprocedure waarbij je de voorbereidingscursus niet meer opnieuw dient te volgen, ontvang je een duplicaat van je attest van voorbereiding en kan je onmiddellijk een verzoekschrift tot geschiktheidsverklaring neerleggen bij de familierechtbank).

De nood aan kandidaat-adoptiegezinnen bij de binnenlandse adoptiedienst is juist zeer klein. Adoptiehuis heeft daarom meestal genoeg kandidaat-adoptieouders met de eerste 30 die jaarlijks mogen doorstromen. Op dit moment wacht je ongeveer 5 jaar voor je kan doorstromen voor een binnenlandse adoptie.

Ben je doorgestroomd voor interlandelijke adoptie, maar beslis je om alsnog te heroriënteren naar een binnenlandse adoptie? 
Lees dan zeker deze veelgestelde vraag, want dit kan bepaalde consequenties hebben voor je lopende procedure.

• Lees meer over Hoeveel mensen mogen er jaarlijks starten met de voorbereiding?

Buitenlandse adoptie

De procedure bestaat uit een geschiktheidsprocedure in België en de adoptieprocedure in het buitenland.

• De eerste fase van de geschiktheidsprocedure is de voorbereiding, een infosessie en de voorbereidingssessies. Voor de infosessie ontvang je een uitnodiging binnen 3 maanden na aanmelding. Voor de voorbereidingssessies hangt de wachttijd af van het aantal kandidaat-adoptieouders dat kan starten (zie ook instroombeheer). 
• Na het betalen voor de voorbereiding duurt het ook ongeveer 3 maanden voor de cursus effectief start.
• Na de voorbereiding beveelt de familierechter een maatschappelijk onderzoek. Hoe lang het duurt voor deze opdracht wordt gegeven, is afhankelijk van rechtbank tot rechtbank.
• Vanaf de uitspraak van het tussenvonnis (die de opdracht tot maatschappelijk onderzoek beveelt) moet je rekenen op een wachttijd van ongeveer een jaar voor de gesprekken van het maatschappelijk onderzoek effectief zullen starten.
• De ganse geschiktheidsprocedure (van betaling voorbereiding tot de uitspraak van het geschiktheidsvonnis) duurt momenteel gemiddeld 2,5 jaar.

De wachttijd bij de adoptiedienst hangt sterk af van land tot land. Sommige landen hebben nog weinig nood aan adoptieouders waardoor het lang kan duren voor een kind geplaatst wordt. In andere landen zijn de voorwaarden voor adoptieouders zo streng dat er maar weinig mensen in aanmerking komen en hierdoor kan de wachttijd voor die landen korter zijn. De adoptiediensten hebben dit niet zelf in de hand.

Het kindprofiel is ook bepalend voor de wachttijd. De wachttijd voor een jong gezond kindje zal mogelijk heel wat langer zijn dan de wachttijd voor een kindje dat een vooraf vastgestelde specifieke ondersteuningsbehoefte heeft. Een dergelijke adoptie vraagt natuurlijk ook meer van adoptieouders. 

Binnenlandse adoptie

Er worden jaarlijks ongeveer 20 kinderen afgestaan voor adoptie. Er stellen zich jaarlijks 150 tot 200 mensen kandidaat voor binnenlandse adoptie.

Lees de activiteitenverslagen van het Vlaams Centrum voor Adoptie voor meer cijfermateriaal.

• Lees meer over Hoelang duurt het om een kind te adopteren?

• Hoewel bij een volle adoptie alle wettelijke banden met de oorspronkelijke familie zijn verbroken, blijft de geboortefamilie aanwezig in het adoptiegezin. De geboortefamilie is de derde partij in de adoptiedriehoek en het is belangrijk dat zij een plaats krijgt in het leven van het adoptiekind. Ze is namelijk onlosmakelijk verbonden met de identiteit van de geadopteerde.
• Het is van groot belang dat adoptiekinderen in hun adoptiegezin en daarbuiten in alle openheid over hun verleden kunnen praten en vragen mogen en kunnen stellen. Zo kunnen ze hun adoptie mee een plaats geven.
• De adoptie zal invloed hebben op de identiteitsontwikkeling van adoptiekinderen. Hun identiteit zal mee bepaald worden door hun verleden, de erkenning van hun biologische afkomst en de realiteit van hun adoptie.
• De adoptieouder kan het kind het best steunen en helpen door de geboorte-ouders/familie te erkennen als oorsprong van zijn bestaan en zijn afkomst te respecteren.

• Lees meer over Hoe belangrijk is de invloed van de geboorte-ouders en -familie na de adoptie?

• Als interlandelijke geadopteerde (uit het buitenland) kan je in eerste instantie inzage vragen in je adoptiedossier bij het VCA. Als het VCA je dossier heeft, dan wordt je uitgenodigd. Heeft het VCA nog geen dossier dan stellen we alles in het werk om dit dossier te verkrijgen. Je wordt hiervan op de hoogte gehouden.
• Ben je binnenlands geadopteerd, dan kan je inzage vragen in je dossier bij de adoptiedienst die de adoptie regelde. Is deze onbekend of bestaat hij niet langer, dan kan je je vraag ook stellen aan het VCA.
• Wil je (psychosociale) begeleiding bij je zoektocht dan kan je terecht bij verschillende erkende diensten. Als geadopteerde kan je steeds terecht bij de adoptiedienst die voor je adoptie bemiddelde. Daarnaast kan je ook terecht bij Steunpunt Adoptie, het zoekregister en Road to Roots bij de adoptiedienst FIAC.
• Hier vind je meer informatie over hoe je inzage kan vragen en hier adressen van de erkende diensten.

• Lees meer over Ik ben geadopteerd en op zoek naar mijn roots.

• Neen, dit kan niet. Een minderjarige die op de vlucht is, heeft vaak nog ouders of andere familieleden in het herkomstland die door de omstandigheden in het herkomstland niet snel gevonden kunnen worden. Hierdoor is er geen zicht op hun toestemming voor de adoptie en hun eventuele wil om later terug zelf voor het kind te kunnen zorgen.
• Kinderen in conflict- en/of rampgebieden raken vaak gescheiden van hun ouders of familie door de chaos die er heerst. Ze komen op verschillende plaatsen terecht en vaak duurt het jaren voor ze elkaar terugvinden. Adopties organiseren in dergelijke omstandigheden is onverantwoord. Eerst moeten alle kinderen de kans krijgen om teruggevonden te worden door hun ouders, grootouders, zussen, broers, tantes ...
• De moeilijke situaties van (minderjarige) vluchtelingen zorgt ervoor dat er geen garanties kunnen zijn over hun adoptabiliteit. Bovendien kan er onvoldoende geëvalueerd worden of er andere (minder ingrijpende) oplossingen mogelijk zijn.
• Vluchtelingenwerk Vlaanderen heeft, in samenwerking met Pleegzorg Vlaanderen en enkele andere partners, het project Geef de wereld een thuis opgestart. Hierin werken zij aan de opvang van erkende vluchtelingen met een verblijfsstatuut in gastgezinnen. Gastgezinnen kunnen zich kandidaat stellen als pleeggezin via Pleegzorg Vlaanderen.

• Lees meer over Kan ik een (minderjarige) vluchteling of een kind uit een conflict- of rampgebied adopteren?