Starten met kinderopvang

In je arbeidsovereenkomst staat of je al dan niet een geheimhoudingsovereenkomst hebt. Opgroeien komt hier niet in tussen.  

• Ja, dit houdt in beide gevallen een wijziging van opvangvorm in waardoor de organisator het starterstraject zal moeten volgen.  
• De documenten die verplicht bijgevoegd moeten worden bij de aanvraag vergunning verschilt naargelang het type opvang. De beslissingstermijnen voor beide aanvragen blijven dezelfde. 
• Meer informatie over de procedure en het formulier aanvraag vergunning vind je terug op onze website.  

Een organisator met minstens 12 vergunningen voor gezins- of groepsopvang die een aanvraag indient voor hetzelfde type, komt in aanmerking voor vrijstelling van alle onderdelen van het starterstraject.  Deze organisator mag een vereenvoudigde procedure voor de aanvraag van een vergunning volgen. 

De organisator organiseert wel een traject gezinsopvang voor nieuwe aangesloten onthaalouders. 

Ja, dat kan. Je zal uiteraard moeten aantonen hoe je dit als organisator zal inzetten in je kinderopvang. 

Hoe zorg je als organisator voor een kwalitatieve en duurzame kinderopvang, gebaseerd op de 6 dragers van beleidsvoerend bermogen: 

1. Duidelijk leiderschap 
2. Geïntegreerde aanpak 
3. Reflectieve, proactieve en reactieve houding 
4. Innovatieve houding 
5. Doeltreffende communicatie en transparantie 
6. Samenwerking 

Duurzame opvang betekent een opvang met een lange termijnvisie die flexibel is. Je vertrekt vanuit een duidelijke missie en visie waarbij je nadenkt over je beleid, in lijn met de regelgeving. Hoe zie je jezelf als ondernemer? Hoe blijf je up-to-date en innovatief? Inzetten op je beleidsvoerend vermogen is hierbij van cruciaal belang.  

• Door het IKA kan je medewerkers aantrekken die gemotiveerd zijn om in de kinderopvang te werken, maar nog niet het juiste diploma hebben.  
• Zij kunnen een opleiding volgen terwijl ze als werknemer aan de slag gaan. De werknemer krijgt een tussenkomst in de schoolkosten en de werkgever kan bij VIVO een subsidie aanvragen voor de coaching en begeleiding op de werkvloer. Meer info en aanvraag op de website van VIVO.  

• Vrijwilligerswerk valt onder de wetgeving over de vrijwilligers. Het Vlaams Welzijnsverbond maakte samen met vzw Present een brochure met meer info over vrijwilligerswerk in de kinderopvang. 
• Voor specifieke vragen over het werken met vrijwilligers in jouw kinderopvang, neem je best contact op met je sociaal secretariaat of met het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw. 

• Ja, je moet aan alle startvoorwaarden voldoen bij de start. Zo heb je op voorhand de verplichte documenten nodig, zoals kwalificaties, uittreksel uit strafregister, brandweerattest A of B, verslag infrastructuur. 
• Hierop bestaat 1 uitzondering: Een kinderbegeleider groepsopvang kan zonder kwalificatie starten als:  
  • De kinderbegeleider een bewijs van een actief kwalificerend traject heeft: 
    • Ofwel een inschrijvingsbewijs voor een opleiding die leidt tot het vereiste kwalificatiebewijs.   
    • Ofwel een bewijs van een beroepskwalificerend EVC-traject. Dit is een traject waarbij je ‘eerder verworven competenties’ laat erkennen in een EVC-testcentrum. 
  • De kinderbegeleider ondersteund wordt op de werkplek.  
  • Per kinderbegeleider (1 VTE) in een kwalificerend traject er 3 voltijds equivalent kinderbegeleiders met een kwalificatiebewijs of afwijking kwalificatie zijn, op niveau van de organisator (dus niet noodzakelijk in dezelfde locatie)  
  • Er altijd een kinderbegeleider met een kwalificatiebewijs of afwijking kwalificatie aanwezig in de kinderopvanglocatie. 

Welke certificaten zijn geldig?

•  Let op voor misleidende reclame voor erkende diploma’s. Sommige organisaties beweren dat hun opleiding tot een erkend diploma leidt en vermelden dat ze erkend zijn door de Vlaamse overheid. Dit klopt vaak niet: hun afgeleverde documenten zijn geen erkende studiebewijzen door het Ministerie van Onderwijs en Vorming en hebben geen formele waarde.  
• Twijfel je of een opleiding voldoet? Contacteer dan Kind en Gezin | Opgroeien. 

Ja, dat kan. Je moet wel in de registratie opnemen onder welke rol je op welke uren werkt. Deze informatie is belangrijk om na te gaan of er voldoende begeleiding is voor het aantal aanwezige kinderen.  

• Voor verantwoordelijken en kinderbegeleiders zijn er specifieke kwalificatievereisten.  
• Er is een verschil in kwalificatievereisten voor het personeel voor locaties tot 18 plaatsen en voor locaties vanaf 19 plaatsen.  
• Je vindt alle informatie over kwalificaties in deze brochure en schema’s: 
  • Brochure kwalificaties en attesten 
  • Schema kwalificaties tot 18 plaatsen 
  • Kwalificaties-schema-vanaf19plaatsen

•  Het attest van kennis van organisatorisch beheer is niet meer verplicht vanaf 1 juli 2024.  Een organisator die een vergunning aanvraagt, moet wel een starterstraject doorlopen.   
• Heb je al een attest van kennis van organisatorisch beheer en neem je een locatie over, start je een nieuwe locatie of wijzig je van opvangtype? Dan moet je toch een starterstraject doorlopen.  

• Een organisator moet geen specifiek diploma hebben. Wel moet je als organisator voldoende beleidsvoerend vermogen hebben om kwaliteitsvolle en duurzame kinderopvang te realiseren. 
• Als je nog een rol opneemt naast de rol van organisator, als verantwoordelijke of kinderbegeleider dan moet je wel over de kwalificatie beschikken die bij die rol hoort. 

• Op het moment dat je een vergunning aanvraagt, moet je voldoen aan de startvoorwaarden en dan heb je al een locatie. Meer informatie over de aanvraag vergunning vind je op onze website.  
• Bij je aanvraag vergunning voeg je de verplichte documenten toe.  

• Opgroeien en Mentes komen de locatie niet op voorhand controleren. 
• Je kan checken of de infrastructuur kwaliteitsvol en geschikt is voor het aantal kinderen met de afvinklijst en rekenmodule van VIPA. Volg de VIPA-tips die je daarin terugvindt.  
• Voor groepsopvang controleert Opgroeien of aan de voorwaarden is voldoen aan de hand van deze documenten:
  • De infrastructuur van groepsopvang moet voldoen aan de brandveiligheidsvoorschriften. Dit kan je aantonen met een brandveiligheidsattest A of B dat je aanvraagt bij de burgemeester van de gemeente. Meer informatie vind je op de website.
  • De organisator van groepsopvang moet ook een verslag infrastructuur met een positief advies hebben. Zorginspectie levert het verslag af na een bezoek ter plaatse. 
  • Voor een vergunning groepsopvang heb je mogelijk ook een opportuniteitsadvies nodig. 

Ja, dat kan, Bij elke nieuwe vergunningsaanvraag moet je het starterstraject doorlopen waarin je beleidsvoerend vermogen wordt beoordeeld. 

Ja, dat kan. Meer informatie over een ondernemingsnummer vind je terug op de website van VLAIO . 

Neen, dit hoeft niet. Je kan hetzelfde ondernemingsnummer gebruiken. 

• Ja. Wanneer je het intentieformulier indient moet je een ondernemingsnummer hebben. Dit ondernemingsnummer hoeft nog niet actief te zijn. Je betaalt hiervoor een eenmalige opstartkost, maar je hoeft nog geen sociale kosten te betalen.
• Een ondernemingsnummer aanvragen kan via een erkend ondernemingsloket of via de boekhouder. Ook UNIZO of ondersteuningsorganisatie Mentes kunnen je hierbij verder wegwijs maken. 
• Meer informatie over een ondernemingsnummer vind je terug op de website van VLAIO.  

Voor vragen over je belastingen neem je best contact op met je boekhouder, je plaatselijk belastingkantoor of het contactcenter van de FOD Financiën. 

• Via de website van UNIZO kan je een financieel kompas, specifiek voor kinderopvang, raadplegen. Hiermee kan je een simulatie maken. Financieel kompas kinderopvang 
• Het financieel beleid komt aan bod tijdens het begeleidingstraject.  

Je stelt deze vraag best aan de concullega’s in jouw buurt. Ook kan je enkele boekhouders contacteren om te vragen of zij andere kinderdagverblijven in hun klantenbestand hebben. Zowel Mentes als Opgroeien kunnen hierover geen advies geven.  

Ja, dat kan. Denk er wel aan om een oplossing te voorzien wanneer je collega afwezig is.   

• Ja, dat kan. Bekijk dan zeker onder welke ondernemingsvorm je een opvang wil starten. Je kan samen als vennoot of als bestuurder een kinderopvang organiseren. 
• We vragen wel om aan Opgroeien één verantwoordelijke door te geven die de juiste kwalificaties heeft. De andere persoon kan wel als medeverantwoordelijke worden tewerkgesteld.  

•  De gekozen rechtsvorm hangt af van de situatie en keuze van de organisator. Kies een rechtsvorm die het best past bij jouw situatie. Denk bijvoorbeeld aan aansprakelijkheid en samenwerken met anderen. Meer informatie over de keuze voor een ondernemingsvorm vind je op de website van VLAIO  
• Je kan de keuze van je rechtsvorm bespreken met een boekhouder of een ondersteuningsorganisatie. 

• Neen. Voor een overname of wijziging rechtsvorm van een bestaande locatie is een opportuniteitsadvies niet nodig. 

• Een opportuniteitsadvies van het lokaal bestuur is sinds 1 januari 2022 voor groepsopvang wel nodig als je: 

  • Een nieuwe vergunning locatie groepsopvang wil aanvragen.  
  • Een nieuwe vergunning locatie groepsopvang wil aanvragen na een weigering of opheffing vergunning. 
  • De opvanglocatie wil verhuizen binnen of buiten de gemeente. 
  • Het aantal vergunde plaatsen wil verhogen met minstens 9 plaatsen. 
  • een uitbreiding van gezinsopvang naar groepsopvang wil realiseren. 

   

De overlater die recht heeft op subsidie kan bij een overname of wijziging rechtsvorm afstand doen van zijn recht op voorbehoud van de subsidie. Zo krijgt de organisator-overnemer de mogelijkheid om subsidies aan te vragen. Meer informatie vind je op onze website.  

• Neem je een locatie over en ben je zelf organisator, dan dien je een aanvraag vergunning wegens overname in en bezorg je alle nodige documenten om de aanvraag te vervolledigen. 
• Meer informatie over de procedure voor overname vind je op de website van Kind en Gezin.  

De kindratio is het maximaal aantal kinderen dat een kinderbegeleider tegelijkertijd mag opvangen.

• Voor groepsopvang en samenwerkende onthaalouders
  • Baby’s, peuters en schoolkinderen tot en met de lagere school   
• Voor alleenwerkende onthaalouders
  • Baby’s, peuters en schoolkinderen tot en met de lagere school   
  • Kinderen die deel uitmaken van het gezin tellen mee tot en met de kleuterklas, als ze in de opvang aanwezig zijn. Met kinderen die deel uitmaken van het gezin, bedoelen we de inwonende kinderen (eigen kinderen, kinderen van de partner, pleegkinderen, …)    
  • Kleinkinderen tellen mee tot het einde van de lagere school. Wonen ze bij de grootouders, dan tellen ze mee tot het einde van de kleuterschool.  
  • Vriendjes tot en met de lagere school tellen mee. Als een andere volwassen persoon aanwezig is en voor hen zorgt, tellen ze niet mee. 

De kindratio is het maximaal aantal kinderen dat een kinderbegeleider tegelijkertijd mag opvangen.

Neen. Je hebt net zoals de andere organisatoren tijd tot 31 december 2026 om de nieuwe ratio te behalen. Bij je inschrijvingsbeleid moet je er wel rekening mee houden dat deze ratio vanaf 1 januari 2027 toegepast wordt. 

In je arbeidsovereenkomst staat of je al dan niet een geheimhoudingsovereenkomst hebt. Opgroeien komt hier niet in tussen.  

Neen dit hoeft niet. Het advies van Mentes blijft 24 maanden geldig. Als je attest niet meer geldig is, zal je het starterstraject opnieuw moeten doorlopen. 

Of doorlopen wij dit zelf?

 De organisator moet het starterstraject doorlopen. 

Per organisator wordt er een administratieve kost van 350 euro aangerekend. 

• Neen, één iemand van de organisatie is voldoende. 
• Dit betekent dat er één aangewezen persoon binnen de organisatie kan zijn, die het intentieformulier invult, op kennismakingsgesprek komt en het begeleidingstraject bij Mentes volgt. De aangewezen persoon moet gemachtigd zijn om te handelen in naam van de organisator. 
• Het is ook mogelijk dat jullie met meerdere personen het kennismakingsgesprek of het begeleidingstraject bij Mentes volgen.

• Dat is moeilijk te bepalen omdat dit ook afhangt van het traject dat je bij Mentes kiest en de noden die je hebt.  
• Voor het traject bij Mentes moet je ook stappen bij Opgroeien doorlopen. Meer informatie vind je terug in de procedure van het starterstraject. 
• Hou voor je planning rekening met de data van de infosessies, doorlooptijd van het traject en inschrijvingsperiode voor het begeleidingstraject bij Mentes. Meer informatie over de data van de infosessies en data begeleidingstraject vind je terug op de website. 

Je begint best op tijd met de voorbereiding van je plannen. Het attest van het afronden van het starterstraject is 24 maanden geldig. Meer informatie vind je terug in de procedure van het starterstraject. 

Neen, dit kan niet. Je moet alle stappen achtereenvolgend doorlopen. 

Ja, dat kan. Het attest van Mentes is 24 maanden geldig na het afronden van het starterstraject. 

• Neen, dat is niet nodig. Organisatoren en kandidaat-organisatoren die vanaf 1 juli 2024 een vergunning indienen moeten het starterstraject volgen. 
• Indien je later een nieuwe vergunning aanvraagt, moet je wel het starterstraject doorlopen. 

Neen, de infosessie die je hebt gevolgd, blijft maximum 24 maanden geldig. Opgroeien houdt deelnemerslijsten bij. Opgroeien kan jouw deelname dus controleren.  

Ja, tenzij je van Opgroeien een vrijstelling krijgt. Opgroeien kan een (kandidaat-) organisator vrijstellen voor het kennismakingsgesprek en/of het begeleidingstraject.  

Neen. Er wordt niet enkel naar het aantal jaren werkervaring gekeken. Je moet ook kunnen aantonen dat je vanuit je specifieke ervaring in de kinderopvang of een gelijkaardige activiteit voldoende beleidsvoerend vermogen hebt om kinderopvang te organiseren. 

• Bij een verhuis naar een andere locatie moet je geen starterstraject afronden. 
• Opgroeien kan een (kandidaat-)organisator vrijstellen voor het kennismakingsgesprek en het begeleidingstraject. Je moet dan aantonen dat je vanuit je specifieke ervaring in de kinderopvang of een gelijkaardige activiteit voldoende beleidsvoerend vermogen hebt.
• Je bent vrijgesteld voor alle onderdelen:
  • als je in aanmerking komt voor een vereenvoudigde vergunningsprocedure
    • als je op het moment van de aanvraag van een vergunning minstens 12 vergunningen hebt voor gezinsopvang of groepsopvang en een aanvraag indient voor dezelfde opvangvorm
  • als je minstens 2 jaar organisator bent én één van deze attesten van max. 24 maanden oud hebt: 
    • het traject is afgerond met een gunstig advies van Mentes
    • het traject is afgerond nadat je van Opgroeien een vrijstelling kreeg voor het interactief begeleidingstraject en eventueel het kennismakingsgesprek. 

 Zoals een bachelordiploma voorleggen?

• Voor het kennismakingsgesprek moet je de voorafgaande stappen in het starterstraject doorlopen:
  • Kandidaten die nog geen (andere) vergunning hebben, volgen eerst een extra informatieve sessie van Opgroeien. Hierin krijg je onder meer info over het kinderopvanglandschap, het organiseren van kinderopvang, beleidsvoerend vermogen, de rol van Opgroeien, Zorginspectie, ondersteuners, lokale besturen, …  
  • De kandidaat-organisator bezorgt een intentieformulier aan Opgroeien. Hierin toon je aan in welke mate de competenties van beleidsvoerend vermogen aanwezig zijn.
• Op het moment dat je de vergunning aanvraagt moet je voldoen aan de startvoorwaarden. Het kwalificatiebewijs van de verantwoordelijke is een startvoorwaarde en moet in orde zijn bij de vergunningsaanvraag.  
• Op het moment dat je effectief start moet je ook aan de werkingsvoorwaarden voldoen.  

Dit waren toen een paar lessen. 

Opgroeien zal, na het indienen van je intentieformulier, oordelen of je voldoende beleidsvoerend vermogen hebt om vrijgesteld te worden voor het kennismakingsgesprek of voor het begeleidingstraject bij Mentes, of voor beide onderdelen. 

Doorheen het begeleidingstraject van Mentes wordt er gewerkt met ‘het Startkompas Kinderopvang’.

• Het Startkompas kinderopvang is een werkinstrument waarmee je je beleidsvoerend vermogen en de financiële en organisatorische haalbaarheid van je project kan inschatten.  
• Het omvat alle stappen die je moet zetten om een ondernemings- en financieel plan op te stellen. 
• Op basis van dit instrument, je deelname aan het regulier starterstraject bij de startersorganisatie en de sectorspecifieke sessies bij Mentes, formuleert Mentes een gemotiveerd advies op het einde van het traject. 

Alleen binnen het traject met UNIZO kan hier tot op zekere hoogte rekening mee worden gehouden. Dit gebeurt altijd in samenspraak met Mentes.  

Neen. Je moet dit geen tweede keer volgen. Mentes linkt jouw traject bij UNIZO aan het starterstraject.  

De inschrijvingsmodule vind je terug op de website van Mentes, onder het tabblad 'Academie’. 

De sessies van Mentes in het starterstraject vinden online en in groepsverband plaats. Als de hele groep akkoord is, kan er ook een live sessie worden georganiseerd.

• Er zijn drie sessies van Mentes die ongeveer 2,5 uur per sessie duren. Deze vinden plaats ‘s avonds vanaf 19.30 uur. De inschrijvingsdata vind je terug op de website van Mentes. 
• De sessie van Starterslabo, de START!workshops, vind je terug via agenda – Starterslabo. Dit zijn sessies die overdag plaatsvinden.
• De sessies bij UNIZO leg je zelf vast in samenspraak met je starterscoach. 
• Er zijn twee workshops: 
  • 1. Een webinar die je op eigen tempo bekijkt.  
  • 2. Een live workshop die op vaste tijdstippen wordt georganiseerd, afhankelijk van jouw regio.  

Dit kan Opgroeien niet voorspellen. Wanneer de Vlaamse Regering budget voor bijkomende gesubsidieerde plaatsen vrijgeeft zal Opgroeien een oproep doen. De plaatsen zullen dan verdeeld worden op basis van programmatieregels die op voorhand bekend zullen zijn. Deze programmatie bepaalt waar, wanneer en hoeveel middelen er kunnen worden vrijgemaakt. 

Je moet een ondernemingsnummer hebben bij de aanvraag. Dit ondernemingsnummer hoeft nog niet actief te zijn. Je betaalt hiervoor een éénmalige opstartkost, maar je hoeft nog geen sociale kosten te betalen. 

De Vlaamse Regering voorziet een subsidieverhoging voor iedere plaats met minstens de basissubsidie (trap 1). Dit wordt dus meegenomen in een verhoogde basissubsidie, voor bestaande en voor nieuwe plaatsen met basissubsidie. 

De regelgeving stelt dat subsidies voor tien jaar worden toegekend. De subsidie wordt na tien jaar automatisch verlengd als een organisator voldoet aan alle subsidievoorwaarden.  

Je kan de basissubsidie aanvragen zolang het budget van de Vlaamse overheid dit toelaat.  

• Je kan de basissubsidie aanvragen, zolang het budget van de Vlaamse overheid dit toelaat en als je voldoet aan een aantal voorwaarden. Meer info over de procedure voor nieuwe plaatsen vind je op de website. 
• Nieuwe subsidies inkomenstarief en plussubsidies zijn enkel mogelijk wanneer de Vlaamse Regering hiervoor budget vrijgeeft. Dan doet Opgroeien een oproep op de website en de nieuwsbrief Kinderopvang. Hou er rekening mee dat niet iedere aanvrager de subsidie krijgt. Opgroeien kent de subsidies toe volgens programmatieregels en beslissingstermijnen die we op voorhand bekend maken. We gebruiken objectieve criteria die bepalen waar, wanneer en hoeveel subsidies we kunnen toekennen.