Veiligheid in de opvang

Als kinderopvang moet je voor een veilige omgeving zorgen. Hoe pak je dat aan?

Het is belangrijk dat kinderopvang de adviezen voor veilig slapen toepast. Door de preventiemaatregelen te volgen, verkleinen we het risico op wiegendood en andere incidenten. Dit zorgt ervoor dat kinderen in een veilige omgeving kunnen rusten, wat essentieel is voor hun groei en ontwikkeling.

1. Leg een baby altijd op de rug te slapen.
2. Rook nooit in de opvang.
3. Blijf in de buurt en kijk, luister en voel regelmatig.
4. Kies voor een veilig kinderbed en bedmateriaal.
5. Zorg ervoor dat het kind het niet te warm krijgt.
6. Ga voorzichtig om met (slaapverwekkende) geneesmiddelen. 
7. Zorg voor rust, regelmaat en wennen

Met een risicoanalyse zorg  je in je kinderopvang voor een omgeving die gezond en zo veilig als nodig is. Iedereen die in de kinderopvang werkt heeft voortdurend aandacht voor de risico’s en de noden van de kinderen. Je weegt af of het risico aanvaardbaar of onaanvaardbaar is. Onaanvaardbare risico’s worden onmiddellijk uitgesloten.

Iedereen kan onverwacht met deze situaties geconfronteerd worden: een kind loopt weg, er breekt brand uit, een kinderbegeleider overschrijdt een grens. 

• Een crisis is een situatie waarbij de fysieke of psychische integriteit van een kind tijdens de kinderopvang in gevaar is of geschonden is.
• Verontrusting is een bezorgdheid over de fysieke of psychische integriteit van een kind, ook buiten de kinderopvang.
• Grensoverschrijdend gedrag is een situatie waarin een kind het slachtoffer is of dreigt te worden van onterende handelingen, bedreigingen of geweld door een persoon die aanwezig is in de kinderopvang.

Een goede voorbereiding kan de kinderopvang tijdens moeilijke momenten en de daarbij horende chaos een houvast geven om deze situaties goed aan te pakken.  Daarom moet elke medewerker de aanpak kennen en kunnen toepassen.

Een crisis en grensoverschrijdend gedrag moet je aan Opgroeien melden.  Je moet ook andere zaken aan Opgroeien melden.

Als verantwoordelijke of kinderbegeleider moet je weten hoe te handelen bij noodsituaties met kinderen. Daarom volg je minstens elke drie jaar de basisopleiding 'levensreddend handelen bij kinderen' en kun je een geldig attest voorleggen. Daarnaast is het de taak van de organisator om ervoor te zorgen dat deze kennis jaarlijks wordt opgefrist, waarbij hij zelf bepaalt hoe dit gebeurt.

• Het opleidingsaanbod
• Hang de affiche levensreddend handelen op in je opvang:

In de kinderopvang zijn er brandveiligheidsvoorschriften. Omdat er meer risico’s verbonden zijn aan grotere gebouwen en de evacuatie van grote groepen moeilijker is, worden de voorschriften strenger naargelang de grootte van de opvang.

De brandveiligheidsvoorschriften in de gezinsopvang: 

• Je zorgt ervoor dat je de kinderen in de opvang veilig kan evacueren.
• Je neemt maatregelen rond brandpreventie. 

Als organisator van groepsopvang moet je infrastructuur voldoen aan de brandveiligheidsvoorschriften. Dat kan je aantonen met een brandveiligheidsattest A of B dat je aanvraagt bij de burgemeester van de gemeente. 

Als je aan bepaalde brandveiligheidsvoorschriften niet kan voldoen, kan je daarvoor bij de technische commissie brandveiligheid een afwijking aanvragen. De technische commissie adviseert Opgroeien over je aanvraag. 

• Vul de lijst met noodnummers in en hang dit zichtbaar op verschillende plaatsen in de opvang.
• Denk op voorhand ook na over de boodschap die je wil brengen aan nooddiensten en vul dit ook aan op het document met de noodnummers, bv. het adres.

De veiligheid van speelterreinen en speeltoestellen valt onder de bevoegdheid van FOD economie. Opgroeien is hiervoor niet bevoegd. 

1. Wat zijn speelterreinen en speeltoestellen?  

Een speelterrein is een ruimte voor spel en ontspanning waarin minstens één speeltoestel staat.  Een speeltoestel is gemaakt voor het plezier van de kinderen waarbij zij gebruik maken van de eigen energie of van de zwaartekracht. Het kan verplaatsbaar zijn (bv. een verplaatsbare wip in de speelkamer die op warme dagen in de tuin kan staan). 

Voorbeelden: een schommel, zandbak, wip, klimtoren, glijbaan, … 

Heb je als onthaalouder in je tuin een speeltoestel staan, dan wordt je tuin beschouwd als een speelterrein. 

• Een speelterrein kan tijdelijk zijn, bv. wanneer je een springkasteel in je tuin plaatst. 
• Een speelterrein kan zowel buiten als binnen gelegen zijn.  

Tip: Koop enkel een speeltoestel dat voldoet aan de Europese norm EN 1176 en vraag hiervan een bewijs.  

FOD economie beschouwt dit niet als speeltoestellen:

• loopfietsjes, driewielers, kinderfietsen, ...  
• elektrische speeltoestellen, speeltoestellen aangedreven door een motor 
• alle tenten, kampen, … die kinderen zelf al spelend bouwen. 
• alle toestellen of speelgoed lichter dan 3 kilogram.  
• speeltoestellen in een afgeschermd deel van het huis of in een afgezonderd deel van de tuin en enkel bestemd voor privégebruik bijvoorbeeld voor het gezin van de onthaalouder. 

Bij deze 'toestellen' is het uiteraard wel belangrijk dat je de risico-analyse toepast en onaanvaardbare risico’s uitsluit. 

2. Meer info over regelgeving, risicoanalyse en meldingsplicht  

De uitbater van het speelterrein is verantwoordelijk voor de veiligheid en het onderhoud van de installaties en het terrein, zonder echter het speelplezier van de kinderen uit het oog te verliezen.  

Meer info over regelgeving, risicoanalyse en meldingsplicht

Tips:

• Bekijk zeker de tool die je toelaat om een risicoanalyse en een inspectie- en onderhoudsschema van een speelterrein op te maken.
• Meer info vind je in de gids Veiligheid van avontuurlijke natuurspeelomgevingen (FOD Economie). 

3. Vragen over de wetgeving?  

Je kan een mail sturen naar ensure@economie.fgov.be 

Zorg ervoor dat niemand ongemerkt de opvanglokalen of buitenruimte kan betreden of verlaten. De Wegwijzer biedt hulp voor een veilige toegang tot de opvang. Met de handige checklist kun je eenvoudig controleren hoe het staat met de veiligheid van de toegang in jouw opvang.

Opgroeien krijgt geregeld meldingen over oplichters die de opvang benaderen:

• personen die zich voordoen als inspecteur, politieagent of brandweerman om binnen te geraken
• misbruiken via mail en betalingen van voorschotten
• de naam van Kind en Gezin of Opgroeien misbruiken om iets te verkopen

Kind en Gezin en Opgroeien promoten geen commerciële firma's of personen die een product of dienst aan de kinderopvang verkopen. Als we samenwerken met partners, informeren we de opvang hierover. Bij twijfel kan je de Kind en Gezin-Lijn contacteren.