Hoe je kind helpen om vlot(ter) te slapen?

Het ene kind wordt 's avonds rustig van een verhaaltje voorlezen, het andere luistert liever naar een zacht muziekje. Het ene kind kan niet zonder knuffelbeer, het andere wil graag de deur op een kier. Toch zijn er zaken die elk kindje helpen om goed of beter te slapen. Wanneer begint lekker slapen? Professor ontwikkelingspsychologie, Inge Glazenmakers, deelt haar inzichten.

Als ouder heb je het ongetwijfeld al gemerkt: peuters ontdekken graag de wereld rondom hen en zijn soms één brok energie. Lopen, springen, kruipen, klauteren, rollen … niets lijkt hen te veel en al deze fysieke activiteiten behoren tot hun dagelijkse bezigheden. Fysiek actief zijn overdag zorgt ervoor dat peuters hun energie kwijtraken. Zo kunnen ze ‘s avonds makkelijker tot rust komen.

Onze dagen zijn doorgaans goed gevuld: we hollen vaak van het ene naar het andere en we zijn voortdurend bezig. Een geleidelijke overgang naar de nacht kan peuters helpen om lekker te slapen. Rustige activiteiten aan het einde van de dag helpen je peuter om die overgang te maken en de dag af te sluiten. Zachte muziek, de lichten dimmen, luid speelgoed opbergen, samen een boekje lezen …

Elke dag op dezelfde, herkenbare manier afronden, helpt je peuter ook om tot rust te komen. Een slaapritueel zorgt voor voorspelbaarheid omdat je elke avond een aantal dingen in een vaste volgorde doet. Pyjama aandoen, tanden poetsen, verhaaltje voorlezen, knuffel, slaapwel zeggen, een zoen geven … Deze vaste volgorde geeft je peuter rust, zowel fysiek als mentaal. Stem het slaapritueel af op de behoefte van je kind door er stapjes in te steken waar je kind rustig(er) van wordt. Krijgt je kind net meer energie van verhaaltjes voorlezen, hou deze activiteit dan liever voor overdag en laat bijvoorbeeld eerder een zacht muziekje afspelen.

Elk kind heeft andere noden, zo ook bij slapen. De ene peuter slaapt graag met een knuffel, de andere kan niet zonder doekje. Onderzoek wijst uit dat er veel variatie zit in hoeveel uur slaap een kind nodig heeft of het tijdstip waarop ze gaan slapen. Sommige peuters zullen langere dutjes doen overdag en ’s nachts minder lang slapen, of omgekeerd. Om te bepalen of je kind voldoende slaap heeft, tellen alle slaapuurtjes per etmaal mee. Zorgt het ritme van je peuter ervoor dat je ‘s nachts zelf aan slaap moet inboeten? Dan kan het helpen om overdag samen met je kindje een dutje te doen, een beurtrol met je partner af te spreken of je kindje eens te laten logeren bij familie.

In de eerste levensjaren hebben kinderen hun ouders nog nodig om tot rust te komen en hun slaapcomfort te vinden. Bijvoorbeeld wanneer ze ’s nachts wakker worden en zich verdrietig of angstig voelen. Je kan hen dan troosten door hen zachtjes toe te spreken, even over hun buikje te wrijven, hun fopspeen of knuffel te geven.

Kinderen leren stapje voor stapje rustig verder alleen slapen. Dat doen ze door zelf hun fopspeentje te zoeken, hun doekje of knuffel te nemen … Net zoals bij leren lopen, leert een kind slapen op zijn of haar eigen tempo. Voor ouders is het vaak even zoeken naar een evenwicht tussen: wat heeft m’n kindje nodig om zelfstandig in- en door te slapen? En hoe kan ik geleidelijk aan meer begrenzen zodat m'n kindje zichzelf leert te vertrouwen om slaapcomfort te vinden?’

Om je peuter te helpen bij het in- of doorslapen, is het van belang dat je als ouder op zoek gaat naar wat je kind nodig heeft om tot rust te komen. Peuters zullen makkelijker (terug) in slaap vallen wanneer ze zich graag gezien voelen: door hen een knuffel of kusje te geven, of hen even te troosten. Wanneer je als ouder zelf gestresseerd bent, is het moeilijker om je goed te kunnen inleven in wat je kind nodig heeft. De stress zorgt ervoor dat je de signalen van je kind moeilijker kan lezen. Je kind neemt daarbij jouw onrust vaak over.

Wanneer je je gespannen voelt, kan het helpen om te ontdekken waar je als ouder rustig van wordt en even een momentje voor jezelf te nemen: focussen op je ademhaling, genieten van een knuffelmomentje met je kindje ...