Op elk potje p(l)ast een kindje

Een kind heeft tijd nodig om zindelijk te worden. Hoe help je daarbij? Met rustige aanmoediging. Met het idee dat ongelukjes erbij horen. En vooral met geduld en vertrouwen, vindt psychopedagoog Christel Daenen van Kind en Gezin.

"Een kind is zindelijk als het kind voelt dat hij of zij pipi of kaka moet doen en dat kan ophouden tot als hij of zij op een potje of toilet zit. Tussen 2 en 5 jaar leren de meeste kinderen dit. Voor het ene kind kan dit vlot verlopen, terwijl het bij een ander wat meer moeite en tijd kost."

"Er gebeurt heel wat in deze periode: de sluitspieren rijpen verder zodat de peuter deze zelf kan aansturen (wat een baby nog niet kan) en tegelijk oefent het kind met zijn of haar opvoeders alle gewoontes, woorden en handelingen rond het toiletmoment. Ten slotte worden kinderen - als ze er klaar voor zijn - ook nieuwsgierig naar het potje. Het gaat dus om kunnen, begrijpen én willen."

"Als ouder kan je veel betekenen door je kind stap voor stap uit te nodigen, aan te moedigen en te motiveren. Een peuter kan je bijvoorbeeld al inwijden in het ritueel door er gewoon over te praten bij het verschonen. Later kan je een potje in huis halen en hem of haar uitnodigen om erop te gaan zitten. Als je kind er klaar voor is, zal hij of zij doorgaans graag willen oefenen. Zodra dit vlot loopt, kan je vaste potmomenten installeren doorheen de dag. Tussendoor blijft de luier voorlopig best nog aan … tot de grote test. De luier kan uit als je kind geregeld enkele uren droog blijft of als je denkt dat je kind er klaar voor is. Een spannende stap waarvoor je als ouder best wat tijd uittrekt. Vakanties of momenten waarop je enkele dagen thuis bent, zijn hier ideaal voor."

"Neen, dat is geen vereiste. Een kind is droog als het overdag tussen de potmomenten geen natte broekjes meer heeft. Vaak lukt startende kleuters dit met hulp van de ouder, juf of meester, op voorwaarde dat ze regelmatig potmomentjes aanbieden. Sommige kleuters kunnen het ook zonder deze hulp. Andere kinderen lukt dit nog niet, bijvoorbeeld omdat hun sluitspier nog niet voldoende ontwikkeld is. Niet alle instappertjes slagen er dus in om droog te zijn op 2 jaar en 6 maanden. Je kan er als ouder wel naar streven door tijdig te ondersteunen, maar je kan het niet forceren."

"Niet forceren, maar motiveren: verwacht niet te veel ineens en geef aandacht aan elk stapje vooruit. De eerste keer op het potje zitten met een broekje nog aan is prima. De volgende keer met de billen bloot: super! Wees enthousiast en bereid je kindje voor op het potje door samen filmpjes te kijken of boekjes te lezen. Geef duidelijk de instructie: 'Kom, potjestijd!'. Dit werkt beter dan de vraag: ‘Kom je op het potje?’, zeker als je peuter in zijn nee-fase zit. Koppel die momenten aan situaties die dagelijks terugkeren, zoals na de maaltijden en na het opstaan. Een peuter houdt van regelmaat en werkt dan beter mee. Als hij of zij dat moment niet ziet aankomen, zullen ze makkelijker protesteren. Als een kindje echt bang is of heel hardnekkig weigert, stop je best een tweetal weken en probeer je dan opnieuw zonder druk, op een positieve manier."

"Voor een peuter is het heel belangrijk dat de verwachtingen overal hetzelfde zijn, anders is dat heel verwarrend. Ga dus voor een consequente aanpak in de opvang, thuis, op school en ook op uitstap. De autostoel kan je beschermen met een handdoek of plastieken zak en het potje kan mee voor snelle noodstoppen. Lukt het droog blijven nog niet goed en moet je bijvoorbeeld naar een feestje? Dan kan je eerst een onderbroekje aantrekken en daarover een luier. Zo voelt je kindje dat het aan het plassen is, maar wordt het toch opgevangen door de luier."

1. Werk samen met de grootouders, onthaalouder of kinderopvang.
   Stem elke stap goed met elkaar af. Gebruik hiervoor het Plaspoort. Wanneer het niet zo goed loopt of als je twijfelt, praat erover of vraag advies. De medewerkers van Kind en Gezin helpen je graag verder. 
2. Start tijdig met het introduceren van het potje.
   Je kind is meest vatbaar om zindelijk te worden als het in de ‘gevoelige periode’ zit. Kijk naar je kind en zet een volgende stap wanneer het klaar is. De ene heeft veel natte broekjes, de andere met weinig. Door veel rustige oefenkansen leert je kind het moeilijke samenspel van druk op de blaas voelen, ophouden, op het potje gaan zitten en ontspannen plassen onder de knie krijgen. 
3. Blijf positief, relaxed en heb vertrouwen in het proces.
   Het komt goed. Op het potje gaan, is voor een peuter leuk maar ook nieuw, spannend en soms beangstigend. Een ontspannen sfeer en jouw vertrouwen geven de beste resultaten.