Hoe stimuleer ik de taalontwikkeling van mijn kind?

Uit onderzoek blijkt dat jonge kinderen vooral taal leren door veel met hen te praten. Op die manier herkennen ze klanken en woorden en leren ze nieuwe woorden. Hoe meer je praat met je baby, hoe meer kansen je baby krijgt om taal te horen. Je baby geniet van jouw stem en gezichtsuitdrukkingen. Daarom stimuleren we iedereen om vanaf het prille begin, elke dag, heel veel, met baby's te praten. 

Praten met je kind kan de hele dag. Vertel spontaan wat je doet of wat er rondom jullie gebeurt. Lees een verhaaltje voor, zing een liedje of speel spelletjes ... Praat niet alleen ‘tegen je baby’ maar ook ‘met je baby’: voer echte gesprekjes samen. Reageer bijvoorbeeld op de geluidjes, bewegingen of glimlach van je baby. Eet- en verzorgingsmomenten zijn ideale babbelmomenten. Wat je ook zegt of zingt, alle kinderen genieten ervan. Je bouwt een band op en stimuleert zo ook hun taalontwikkeling. Want taal leren, doen baby's en peuters samen met jou.

Niet alleen ouders, maar ook andere opvoeders, zoals grootouders, kinderbegeleiders,… spelen een belangrijke rol. Zij helpen een kind om een taal of talen goed te leren.

Britt praat al van bij de geboorte van haar zoon Marcel heel vaak met hem, de hele dag door. Zowel tijdens dagelijkse eet- en verzorgingsmomenten, als tijdens speelmomenten, of tijdens het wandelen. Ook de papa, ouders en (over-)grootouders van Marcel hebben heel wat fijne babbelmomenten met hem. Zo leert Marcel al snel taal herkennen, en zie je aan zijn gezicht dat hij er heel erg van geniet. Hij kan zo ook zelf experimenteren met klanken. Laat je inspireren door het filmpje met Britt en Marcel:

Ook Kasia en Emad babbelen volop met hun dochters Ava en Emilia. Ze doen dat zelfs in verschillende talen! Luister en kijk in dit filmpje naar hun verhaal.

Baby’s zijn goede luisteraars. Hoe meer je praat met je baby, hoe meer kansen je baby krijgt om taal te horen, klanken en woorden te herkennen en nieuwe woorden te leren.

Praat niet alleen ‘tegen je baby’ maar ook ‘met je baby’: voer echte gesprekjes samen. Reageer bijvoorbeeld op de geluidjes, bewegingen of glimlach van je baby.

Eet- en verzorgingsmomenten zijn ideale babbelmomenten. 

1. Vertel je baby wat je doet en wat er in de omgeving rondom jullie gebeurt. Wat jullie zien, horen of voelen.
2. Praat terwijl je wijst naar personen, dingen of geluiden in jullie omgeving: 'Daar is grote broer!’, ‘hoor je het vliegtuig?', ‘brr, het water is koud’…
3. Kies voor volledige zinnen en zorg voor herhaling. Bijvoorbeeld: ‘Mama gaat je sokken uitdoen… Hopla! De sokken zijn uit.’ Zo kan je eindeloze gesprekjes voeren tijdens dagelijkse bezigheden.
4. Wacht geduldig op een reactie van je baby. Je baby reageert nog niet met woorden, maar reageert op een andere manier: lachen, geluidjes maken, armen of benen bewegen, …  Naar iets wijzen of lachen is voor je baby ook praten en je baby vindt het fijn als je hierop reageert.
5. Hoe ouder je kind, hoe verder je kunt afwijken van de eigen leefwereld van je kind. Praat over onbekende stukjes van de wereld, over ‘daar en toen’ (i.p.v. ‘hier en nu’) en over het perspectief van de ander. ‘Morgen gaan wij zwemmen.’ of ‘Kijk, de poes heeft honger. Gaan wij eten geven aan de poes?’

Ook al spreken ze zelf nog niet, baby’s leren al volop taal. Je baby geniet enorm veel van je aandacht als je met hem of haar praat, zingt of voorleest.

Je baby houdt van je stem en reageert op allerlei manieren. Oogcontact, huilen of lachen zijn de eerste en belangrijke vormen van communicatie: de allereerste pogingen van je baby om jouw aandacht te zoeken en je iets te vertellen.

Vanaf de geboorte praten met je baby is niet alleen belangrijk voor de taalontwikkeling, maar ook voor de band tussen jou en je baby.

1. De ideale afstand om met je baby te praten is 20 centimeter. Ongeveer de afstand tussen zijn of haar hoofd en je gezicht als je baby op je arm ligt tijdens het voeden. Zo kan je baby je ogen zien en de beweging van je lippen bestuderen.
2. Hou je baby op je arm en loop door je huis of ga voor het raam staan en vertel wat er te zien is. Ook al ziet je pasgeboren baby nog niet goed, je baby houdt ervan om naar je stem te luisteren.
3. Kom dichtbij met je gezicht, kijk je baby aan en lach, trek gekke bekken of doe zijn of haar geluidjes na. Als je baby wegkijkt probeer je te achterhalen wie of wat zijn aandacht trekt en reageer erop: ‘Oh, ben je naar de poes aan het kijken? Ja, daar is de poes!’ ​​​​​​
4. Fluister in je baby’s oortjes en speel met intonaties. Je baby begrijpt de betekenis van jouw woorden nog niet, maar reageert wel op de manier waarop je woorden uitspreekt. Zo ontdekt je baby ook de mogelijkheden van zijn of haar eigen stem en leert hij of zij de klanken van taal kennen.
5. Teken gezichtjes op je vingers of gebruik vingerpopjes met felle kleuren en laat de vingerpopjes één voor één rijmpjes vertellen en zelf gesprekjes voeren met je baby.

Praten met je kind kan de hele dag. Doe dat op een spontane manier tijdens allerlei bezigheden met je baby of peuter: tijdens het eten en verzorgen, een wandeling, als je samen speelt, … Je kan vertellen wat je doet of wat er rondom jullie gebeurt.

Praten met een baby kan je de hele dag door. Dagelijkse babbelmomenten die baby’s en peuters geweldig vinden:

• vertel over wat je samen doet en ziet
• zing een liedje als je knuffelt
• vertel een verhaaltje
• benoem vingers, oren, ogen, … bij elke nieuwe luier
• zeg troostende woorden als een baby huilt
• duik samen in een boek

1. Laat je kind nieuwe woorden ontdekken door dingen te benoemen. Onderweg naar de kinderopvang, bij het fruitkraam op de markt of in het postkantoor… kan je spontaan vertellen: ‘de tram komt eraan’,  ‘de deur van het postkantoor is dicht, ‘de politieauto maakt veel lawaai’…
2. Begin met korte zinnen en maak ze langzaam langer. Bijvoorbeeld: ‘Kijk, een paard!’ -  ‘Daar staat een paard in de wei!’ - ‘Dag paard! Gaan wij zwaaien naar het paard in de wei?’
3. Lok spontane reacties uit door zelf iets ‘geks’ of ‘fouts’ te zeggen.
4. Wees proactief: als je kind naar iets wijst of zelf naar iets probeert te geraken, zeg je bijvoorbeeld "Oh, je wil de kiwi hebben?”. Op deze manier zal je kind leren dat dit woord bij dat voorwerp hoort.
5. Stel vragen en maakt het heel concreet. Vraag bijvoorbeeld niet ‘hoe was het bij oma vandaag?’ maar ‘heb je vandaag met oma gespeeld?’ Vraag ook door, bijvoorbeeld ‘wat hebben jullie gespeeld? Vraag naar meer details of nieuwe aspecten. Zo toon je je interesse en vergroot je de spreekkansen voor je kind.

Je kan de taalontwikkeling van je kind op verschillende manieren stimuleren. Een liedje zingen voor je kind, gezellig een boek lezen, een verhaal vertellen of samen spelen zijn allemaal leuke manieren om samen met je kind bezig te zijn met taal!

1. Gebruik speelmomenten om samen gesprekjes te voeren over wat jij en je kind aan het doen zijn. Onderbreek hem of haar niet, vul geen zinnen aan. Geef je kind tijd om na te denken zodat hij of zij zelf heel wat kan vertellen.
2. Spelletjes waarbij je van beurt moet wisselen zijn ideaal: memory of rollenspellen met popjes bijvoorbeeld.
3. Probeer synoniemen te bedenken voor woorden die je kind al kent. Zo leert je kind veel nieuwe woorden en leert hij of zij dat eenzelfde ding meer namen kan hebben: een kat is ook een poes, een zetel is ook een bank, een tas is ook een zak,…
4. Praten of samen in een boek kijken is ook een manier om je kind te helpen zijn of haar gevoelens onder woorden te brengen: 'moet je huilen omdat je verdrietig bent, of ben je boos?’. Er bestaan leuke boeken die helpen om over gevoelens te praten.
5. Zingen is ook praten! Samen een liedje zingen dat je kind leuk vindt of versjes verzinnen. Vertel zingend over je dag of laat je kind zelf een liedje verzinnen. Als je kind naar de kinderopvang gaat kan je informeren naar welke liedjes ze daar zingen. Je kind zal het leuk vinden als hij of zij die liedjes ook thuis samen met jou kan zingen.

Heel wat kinderen groeien meertalig op. Ook voor hen is taalstimulering vanaf de geboorte heel belangrijk, in de verschillende talen die ze leren. Spreek je thuis verschillende talen? Of zal je kind een nieuwe taal leren in de kinderopvang of op school?  

In de brochure ‘Meertalig opvoeden: dat is positief!’ en het Kameleon-boekje ‘Meertalig opvoeden in ons gezin’ vind je heel wat info. Elk gezin pakt meertaligheid aan op zijn eigen manier. Enkele tips voor ouders die meertalig opvoeden: 

1. Spreek de taal of talen die je goed kan en waar je je goed bij voelt.

2. Zorg dat de verschillende talen genoeg aan bod komen.

3. Vertellen, zingen of voorlezen: praten kan op verschillende manieren.