Meertalig opvoeden

Al vanaf de geboorte kan een kind meerdere talen leren. Sommige kinderen leren tegelijk verschillende talen. Anderen leren eerst een taal thuis en later een extra taal in de kinderopvang of op school. Meerdere talen leren heeft heel wat voordelen. Dat weten we uit onderzoek. 

Als ouder heb je wellicht vragen over meertalig opvoeden. Hier vind je heel wat informatie en inspiratie!
 

• Omdat meertalige kinderen nu eenmaal meerdere talen ter beschikking hebben, zullen ze altijd voor een keuze staan: wanneer én met wie welke taal gebruiken. Ze worden zich op deze manier heel vroeg bewust van taal. En zo oefenen ze ook hun inlevingsvermogen.
• Meertalige kinderen gebruiken soms meerdere talen door elkaar, ook wel ‘mixen’ genoemd. Dat is normaal, omdat de verschillende talen in het meertalige brein in verbinding staan met elkaar. Mixen heeft geen negatief effect op het leren van talen.
• Meertalige kinderen kennen gemiddeld meer woorden in de verschillende talen samen dan een eentalig kind. Bekijk je echter één taal apart dan zal een kind meestal minder woordenschat hebben dan een eentalig kind in die taal. Meertalig opgevoede kinderen zijn dus minstens even taalvaardig als hun eentalige leeftijdsgenoten.

1. Gelijktijdige of simultane meertaligheid = kinderen die vanaf de geboorte in meerdere talen worden opgevoed.
   Bv: ouders spreken vanaf de geboorte twee of meerdere talen met hun baby.
2. Opeenvolgende of successieve meertaligheid = kinderen die eerst opgevoed worden in één taal (de thuistaal) en pas op latere leeftijd een andere taal (bv. Nederlands) horen en leren. De thuistaal vormt hier een stevige basis voor het leren van de tweede taal.
   Bv: een kind leert thuis Pools vanaf de geboorte en wanneer het kind start op school hoort en spreekt het kind voor het eerst Nederlands.

Meertalige kinderen bouwen hun taalkennis in de afzonderlijke talen vaak iets trager op. Toch kunnen ze die achterstand op latere leeftijd inhalen.

Daarvoor is wel voldoende kwaliteit (rijke taal, veel spreekkansen krijgen,…) en kwantiteit (veel taal) in het taalaanbod van elke taal nodig. Ook blijkt uit onderzoek dat de totale woordenschat - de woordenschat over de verschillende talen heen - van meertalige kinderen vaak groter is dan die van ééntalige kinderen.

Daarnaast leren kinderen heel wat over taal, wat ervoor zorgt dat ze vlotter een nieuwe taal leren. Ze leren bijvoorbeeld dat eenzelfde ding op verschillende manieren kan worden benoemd, dat verschillende talen soms dezelfde woorden gebruiken,...

Studies tonen aan dat wanneer kinderen een sterke basis hebben in de thuistaal, dit een opstap kan zijn om een nieuwe taal aan te leren.

De manier waarop je meertalige kinderen kan helpen bij hun taalontwikkeling, is dezelfde als bij kinderen die in één taal opgevoed worden. Maar bij een meertalige opvoeding zijn er extra zaken waar je rekening mee kan houden.

Kasia en Emad stimuleren de taalontwikkeling van hun dochters Ava en Emilia door heel veel met hen te babbelen, al van bij de geboorte. Ze combineren verschillende talen. Luister en kijk in dit filmpje naar hun verhaal.

• Praat met je kind in de taal of talen die je zelf goed kan en vloeiend spreekt. Als je een taal op een foute manier aanbiedt, kan je kind die taal foutief aanleren.
• Kies voor de taal die voor jou het meest natuurlijk aanvoelt. Denk aan de taal waarin je grapjes kunt maken, gevoelens kunt uiten of waarin je eindeloos over alles kunt vertellen. Zo kan je een rijke taal bieden aan je kind. En spontane gesprekken versterken de emotionele band tussen jou en je kind.
• Taal en cultuur zijn verbonden met elkaar en maken deel uit van iemands identiteit. Wanneer je je thuistaal spreekt met je kind, geef je zo ook een belangrijk deel van jezelf door. Dat is een waardevolle reden om je kind meertalig op te voeden.

• Kinderen kunnen al vanaf de geboorte meerdere talen leren. Maak samen met je partner, familie, vrienden,… afspraken over wie welke taal of talen zal spreken met je kind.
• Hoe vroeger je kind een taal leert, hoe gemakkelijker je kind de juiste klanken en de correcte uitspraak zal leren. Je kind zal de klanken gebruiken die hij of zij het meest hoort en zelf gebruikt. Klanken die niet veel gebruikt worden, zullen na een tijd verdwijnen.

• Zorg dat de verschillende talen vaak genoeg aan bod komen. Een kind leert de taal of talen die je vaak met hem of haar spreekt. Een taal die niet of heel weinig gebruikt wordt, loopt het risico om verloren te gaan.
• Je kunt de verschillende talen gebruiken in verschillende situaties, op verschillende momenten doorheen de dag. Zo hoort en leert je kind niet alleen een grote variëteit aan woorden, maar leert het die woorden ook in de verschillende talen.
• Als je kind weet dat je zelf meerdere talen spreekt, zal je kind soms de ene taal boven de andere verkiezen. Dat is normaal. Blijf zelf de taal spreken waarbij je je goed voelt. Zo blijft je kind die taal leren en zal je kind de taal ook zelf gaan gebruiken.
• Familie of vrienden die dezelfde thuistaal spreken kunnen je helpen om die taal extra aanwezig en levend voor je kind te houden. Dat is extra belangrijk als het een taal is die je kind, buiten het gezin, niet veel tegenkomt.

• Ken je liedjes, verhalen of boeken in je thuistaal? Laat je kind er mee van genieten! Zo geef je je thuistaal door.
• Voorlezen lukt makkelijkst in je thuistaal. Zo kan je best praten over het boek. En je kan je emoties goed uitdrukken of moeilijkere zaken uitleggen. In je thuistaal hoef je niet naar woorden te zoeken en dat maakt het vertellen aangenamer en gezelliger voor jezelf en voor je kind.
• Een boek kan helpen om extra aandacht te geven aan een specifieke taal. Of om te praten over een specifiek onderwerp in een specifieke taal, als je kind bijvoorbeeld over dat onderwerp veel kan vertellen in één taal maar weinig in de andere. Als je meerdere talen spreekt, kan je de verschillende talen gebruiken om woorden uit te leggen, verbanden te leggen,… Dat is geen probleem!
• Lijkt je kind soms niet geïnteresseerd in een bepaalde taal? Als je een taal niet veel gebruikt, blijft de woordenschat in die taal wat achter. Je kind geraakt daardoor soms gefrustreerd als hij of zij zich niet kan uitdrukken in die taal. Probeer de nieuwsgierigheid voor die taal uit te lokken door bijvoorbeeld een liedje in die taal te zingen. Dat maakt het spannend of grappig.

Meertalig opvoeden is positief! Het is belangrijk om al vroeg na te denken over hoe je dit samen gaat aanpakken. Er zijn heel wat dingen om af te wegen. Niet alleen je gezin, maar ook je ruimere omgeving, speelt een rol (bijvoorbeeld: familie, kinderopvang, vrienden,…). En elk gezin is anders. 

 Elk gezin maakt zijn eigen keuze. Er is geen goede of slechte aanpak. 

Meertalig opvoeden kan op verschillende manieren. Er is niet één goede keuze. Elk gezin is anders en kiest dit zelf.