Bevalling en kraamtijd

Met de geboorte van de baby wordt ook een ouder geboren. Na de bevalling volgt een aanpassingsperiode. Het aanpassingsproces verloopt tijdens de kraamtijd met ups en downs. Alle relaties veranderen in deze periode en krijgen ‘een nieuw laagje’ als er een kindje bij komt.

De geboorte en bevalling zijn intense gebeurtenissen voor de ouders, zowel fysiek als emotioneel. Vreugde, trots en liefde kunnen samengaan met pijn, angst en teleurstelling. Ouders beschrijven deze gebeurtenis vaak als overweldigend en onbeschrijfelijk. Het is ook de eerste ontmoeting met je kind, waarvoor je nu en altijd verantwoordelijk zult zijn.

Na de bevalling volgt een aanpassingsperiode. Tussen 40 en 80% van de vrouwen ervaart emotionele en psychische uitdagingen. Dit betreft normale psychologische veranderingen, zoals de babyblues of kraamtranen. Door het wegvallen van zwangerschapshormonen zijn stemmingswisselingen ook normaal, variërend van euforie en verdriet tot angst, spanning en prikkelbaarheid.

1. Kraamtranen zijn normaal. Ze kunnen een ontlading inhouden van de stress en pijn die horen bij een bevalling.  
2. Een bevalling verloopt niet altijd zoals je gehoopt of gewenst had. Dit kan teleurstelling of verdriet teweegbrengen, dat is normaal. Een keizersnede is geen minderwaardige bevalling.
3. De eerste ontmoeting kan zowel heel erg liefdevol als teleurstellend aanvoelen.  
4. Het kan helpend zijn om ervaringen over je bevalling te delen. Soms is de bevalling zeer ingrijpend of anders dan je had verwacht. Neem je tijd om hierover te praten, kies een luisterend oor waarbij je je comfortabel genoeg voelt. Vertel het verhaal zo vaak als je wil of zelf nodig vindt.  
5. Denk eraan dat niets 'moet' na de bevalling. Jullie wereld mag gerust wat verkleinen en vertragen. Laat je goed omringen door mensen die je vertrouwt. Je mag verzorgd worden, de hapjes voor bezoek moeten niet steeds klaar staan en je mag er al eens onfris uitzien.
6. Je kan je laten omringen door een vroedvrouw. Die kan zowel de tijd voor de medische (en emotionele) opvolging van je baby als voor jezelf als ouder nemen. 

• De omgeving kan vragen hoe het écht met jou als ouder gaat? ( en niet alleen hoe het met de baby gaat).  
• Je netwerk kan er best rekening mee houden dat veel tips en meningen zorgen voor veel druk om bepaalde keuzes te maken die misschien niet jullie eigen keuze zijn.  
• In deze fase is het goed om elkaar als gezin te leren kennen. Een bezoekje van je vrienden of familie kan later misschien meer deugd doen dan snel? Je vrienden of familie stemmen dit best af.

Tijdens de kraamtijd verloopt het aanpassingsproces met ups en downs. Alle relaties veranderen en krijgen een nieuw laagje. Dit geldt voor de relatie met je partner, andere kinderen, je eigen ouders en vrienden. Dat kan leiden tot spanningen en schuldgevoelens. Het is een zoektocht naar een nieuw evenwicht.

De overgang naar ouderschap in de kraamtijd wordt beïnvloed door bijvoorbeeld de zwangerschap, de bevalling en de mate van steun vanuit je omgeving. Ook de verwachtingen die je voor de bevalling had en of ze overeenkomen met de werkelijkheid spelen een rol.

Een veelvoorkomend gevoel tijdens deze periode is eenzaamheid. Je partner gaat vaak weer aan het werk en 'het nieuwe' van je baby verdwijnt, waardoor er ook minder bezoek komt. Ouders voelen zich vaak volledig verantwoordelijk voor de baby en hebben het daardoor moeilijk om hulp te accepteren.

1. Gemiddeld duurt het 4 maanden en 23 dagen voor moeders om zich aan te passen aan het moederschap, maar ook hier zit heel veel variatie op: dit kan korter en ook veel langer duren. Gemiddelden zeggen niet zo veel.  
2. Vaders geven aan dat ze vaak pas bij de geboorte, voor het eerst, het vaderschap als écht aanvoelen.  
3. 4 tot 6 weken na de geboorte voelen moeders zich meestal het minst goed. Dit gaat gepaard met enkele stappen in de ontwikkeling van de baby zoals hevigere momenten van huilen.
4. Het kost in deze periode tijd om je baby beter te leren kennen. Deze zoektocht verloopt niet altijd van een leien dakje. 
5. De baby slaapt vaak minder goed, het is echt zoeken naar een ritme. Het is een soort afstemmingsoefening tussen jou en je baby. 
6. Je bent nooit 100% afgestemd op je baby en dat is helemaal oké. Moeder en/of vader word je elke dag.
7. Het is volledig normaal dat je in deze periode wat gevoeliger bent, en dat je volledig op de baby bent gericht. Je hebt in deze periode extra voelsprieten, dat is wetenschappelijk bewezen.  
8. Soms lukt het in deze periode niet om even rustig te douchen, een goed  gesprek te hebben, een TV-programma te bekijken, even naar de winkel te gaan of rustig de krant te lezen.  
9. Het kan goed zijn om dicht bij je eigen gevoel en referentiepunt te blijven, ondanks de meningen die er zijn rondom jou en welke soms veel druk kunnen geven. Laat je omringen door mensen wie je vertrouwt.
10. Het kan helpend zijn om na te denken over wie je kan helpen om even een halfuurtje de zorg voor de baby over te nemen. Durf die hulp ook te vragen en de aangeboden hulp ook aan te nemen. De kraamkaartjes, die je vind in ons magazine 'baby', zijn mogelijks helpend om deze stap te durven zetten. Op datluchtop.be kan je een lijst met praktische of emotionele hulp samenstellen en zo op een laagdrempelige manier steun vragen aan familie, vrienden, buren, collega’s ...

• Je netwerk kan helpen om de band tussen jou en je baby alle kansen te geven, maar zij kunnen zelf ook zelf tijd doorbrengen met de baby (en andere kinderen).
• Ook voor de omgeving verandert de relatie met jou als prille ouder. Dit kan voor spanningen zorgen. Neem de tijd om te zoeken naar een nieuw evenwicht.  
• In deze fase kan een bezoekje wonderen doen, maar er wordt best eerst even afgetoetst. Het is heel fijn als je dan ook voor wat praktische ondersteuning kan zorgen: een ovenschotel meenemen? even de baby vasthouden terwijl je een douche neemt of een luchtje gaat scheppen? de andere kinderen even opvangen? ...
• Je omgeving kan met de uitdagingen waar je voorstaat bespreken en vragen hoe het écht met je gaat.
• Een bezoekje kan heel veel doen om de eenzaamheid te verlichten.
• Het is fijn als de omgeving benoemt dat je het als ouder goed doet.  
• Je netwerk kan er rekening mee houden dat hulp vragen moeilijk is. Dus ze kunnen zelf hulp aanbieden, maar eerst even vragen of de aangeboden hulp ook datgene is jij nodig hebt. Als ouder zorg je vaak eerst voor je baby, dan pas voor jezelf, dus het is goed als de omgeving niet meteen ‘afhaakt’ wanneer je niet meteen ingaat op de aangeboden hulp. 
• Je netwerk kan extra waakzaam zijn om steun, hulp en een luisterend oor te bieden aan beide ouders.

Als het moment aanbreekt om weer te gaan werken, sta je als ouder voor een uitdagende overgang. Je hebt misschien zin om je professionele rol op te nemen en tegelijk vind je het misschien moeilijk om je kind in de handen van andere verzorgers of opvoeders geven. Angst, bezorgdheid, leren loslaten, een evenwicht zoeken in gedeelde zorg ... horen erbij in deze fase.

Soms ervaar je een gevoel van ‘beter te willen doen dan bijvoorbeeld de eigen ouders, vrienden, bij vorige kinderen ... Een zoektocht naar 'goed genoeg' ouderschap start. Het is daarbij zoeken naar een nieuwe balans in je verschillende rollen: oude, partner, werknemer en collega …. Ieder doet dit op zijn eigen manier.

1. Praten over tegenstrijdige gevoelens met je omgeving kan helpen. Wat voel je zelf? Wat voelt de baby? Alle dubbele gevoelens en tegenstrijdigheden, ze mogen er zijn.  
2. Lukt het om de vele verschillende rollen op te nemen? Het kan goed zijn om te beseffen dat het soms ook wel een beetje minder mag zijn, dat is oké. Weet dat je niet alles kan blijven doen zoals voorheen want er is een rol en zorg bijgekomen in je leven.
3. Ga indien mogelijk in overleg met je werkgever voor je herstart. Wie weet welke mogelijkheden tot zorgzame heropstart zijn er mogelijk? Durf je gevoelens hierrond te omschrijven, zo komt er mogelijks meer begrip.

De kernkring rondom ouders is ook na de kraamtijd zeer belangrijk. Je netwerk kan met jou bekijken wat ze kunnen doen om je jonge gezin verder te ondersteunen. Want zorgen voor jonge kinderen doen we samen! Iedereen kan op elk moment iets doen. We hebben elkaar nodig. 

Neem een kijkje op www.opvoedstress.be voor meer tips voor de omgeving om opvoedstress bij jonge gezinnen te helpen verlagen.